Ali OKTAY

‘Orta Sakarya’da üretimi oldukça emek isteyen sera domatesi, tarlada son üç günde 10 liraya kadar düştü. Üreticiler, “Biz de şaşırdık. Sofra ile üretici arasında çok büyük fiyat farkının oluşmaması için devletimizin kooperatifler kurmasını ve aradaki komisyoncuya bağlanmadan hallerle irtibata geçilmesini istiyoruz. İsteyen üretici yine komisyoncuya malını verebilir” dediler. Domates şu an büyükşehirlerde 25 ila 35 lira arasında satılıyor.

SERA DOMATESÇİLİĞİ ZAHMETLİ

Orta Sakarya bölgesinde domates fiyatları son üç günde yaklaşık 10 lira birden düştü. Bilecik Söğüt ve İnhisar ilçelerine bağlı Çaltı, Koyunlu, Çayköy, Tarpak, Tuzaklı, Yakacık, Akçasu, Hamitabat ve Geçitli gibi köylerde üretim yapan çiftçiler, fiyatların son üç gün içinde aniden düşmesine çok şaşırdıklarını anlattılar. Mikroklima özelliğine sahip bu iki ilçede doğal gübre kullanılarak örtü altı tarımla üretilen ve halk arasında ‘sera domatesçiliği’ olarak adlandırılan domatesin yüzde 70’i kaliteli, dayanıklı ve lezzetli olması nedeniyle İstanbul’daki büyük market ve pazarlara gönderiliyor. Üreticilerin büyük bir çoğunluğu, fideleme, çapalama, ilaçlama (en az bir kez) ve damlama usulü (vahşi sulama ya da salma sulama kullanılmıyor) sulama sistemiyle oldukça zahmetli ve bir o kadar da emek isteyen domates üretiminde fiyatların aniden düşmesini, açık tarlalardaki domates üretimine ve aradaki komisyonculara bağlıyor.

10 LİRA OLAN DOMATESİ TÜKETİCİ 30 LİRAYA YİYEMEZ

Çaltı Köyü’nden genç üreticiler Okan ve Oğuzhan Yılmaz kardeşler, “Sera domatesçiliği yapıyoruz. Fiyatlar aniden 10 liraya kadar düştü. Bunun sebebi aradaki komisyon farkı. Sofra ile üretici arasında çok büyük fiyat farkının olmaması için devletimizin kooperatifler kurmasını ve aradaki komisyoncuya bağlanmadan hallerle irtibata geçilmesini istiyoruz. Komisyonculuk yine olsun. İsteyen üretici, malını komisyoncuya vermek istiyorsa versin” dediler.

FİYATLARIN ANİDEN DÜŞMESİNE BİZ DE ŞAŞIRDIK

Bilecik’te yaklaşık 4 bin 500 dekarlık kapalı alanda üretilen sera domatesinin açık tarla domatesine nazaran daha masraflı olduğuna dikkat çeken üretici Osman Çalışkan, “Üç güne kadar 18 liradan satılan domates birden yarı oranında düştü” dedi. Bölgedeki köylerin yüzde 80’ine yakın nüfusunun tarımla uğraştığını anlatan Ali Özmek de , “Sera domatesçiliği, iklim değişikliğinden az da olsa etkileniyor. Kontrollü üretim yapmaya özen gösteriyor ve yakıcı güneşe karşı tarlaya sabah 05.00’te girip domates topluyoruz. Fiyatların aniden düşmesine biz de şaşırdık. Açık tarlalar da domates üretimi başladı. İhracat şu an yok. İç piyasa çekmiyor ve üretim fazla” diye konuştu. Üretici Önder Yavuz da, “Bizim ana geçim kaynağımız domates. Masraflar kurtarmıyor. Bir işçi yevmiyesi 330 liradan 420 liraya çıktı. Domates para ederse masraflarımızı kurtarıyor ve kazanmaya çalışıyoruz. Ama domatesin fiyatı 10 liraya düştü mü kazanmamız çok zor” dedi. Domates şu an büyük şehirlerde 25 ila 35 lira arasında satılıyor.